ငယ္စဥ္ကာလ

သကၠရာဇ္၁၈၂၄-ခုႏွစ္သည္ကား လြတ္လပ္ေသာ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ၾကီး၏ ပထမဆံုးအၾကိမ္ လငပုပ္ဖမ္းျခင္းကို

ခံရေသာအခါျဖစ္၏။ အႏၵိယျပည္ကို အုပ္စိုးေနေသာ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ ေလာ႔အမၼဟတ္ (စ္)၏ ရန္သတၱရုျပဳအတြက္

ဗမာျပည္အေနာက္ဘက္ ပင္လယ္ကမ္းရိုးတန္း၊ အာသံျပည္နည္၊ ဓည၀တီ ရခိုင္ျပည္ႏွင္႔ အေရွ့ဘက္နယ္စပ္

တနသၤာရီတိုင္းတို႔ကို အဂၤလိပ္မ်ားအပိုင္ ယူသြားေသာႏွစ္ျဖစ္ရာ တိုင္းျပည္နယ္မ်ားသည္ အဂၤလိမ္မင္းလက္ေအာက္သို႔ ၁၈၂၆-ခု

စစ္ျပီး၍ ရ ႏၱပုိစာခ်ဳပ္အရ က်ေရာက္သြားခဲ႔ရသည္။ ဤအခ်ိန္က ျမန္မာမင္းတို႔၏ ေနျပည္ေတာ္ကား အင္း၀တြင္ရိွ၍

ဘၾကီးေတာ္မင္း စိုးစံေတာ္မူေသာအခါျဖစ္၏။ ျပဴ၊ ကမ္းယံ၊ သက္ ဟူေသာမူလလူမ်ိဳူးသံုးမ်ိဳးျဖင္႔တည္ေထာင္လာခဲ႔ေသာ

ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔ ကား ကမၻာ႔ျပင္ဘက္ တိုင္းနိုင္ငံတို႕ႏွင္႔ ဆက္သြယ္မူတြင္ အေတြ႔အၾကံဳ နညး္ပါးခဲ႔ေသာ္လည္း ဘယ္ေသာအခါမွ်

လူမ်ိဳးျခား၏လက္ေအာက္ခံ၌ ကြ်န္သေဘာက္အျဖစ္ အေနလိုၾကေသာ စိတ္ရိွၾကသည္ကိုကား အဂၤလိပ္ အစိုးရတို႔

နားလည္မူရိွျပီးျဖစ္၏။

ထို႔ေၾကာင္႔ ထိုအခ်ိန္အခါကဆိုလွ်င္ သူတို႔ပိုင္ နယ္မ်ား၌ အခြန္အေကာက္မွ်ပင္ မေကာက္ေစရဘဲ

လြတ္လပ္ေခ်ာင္လည္စြာ လယ္သာစိုက္မ်ိဳးျခင္း၊ ကူးသန္းေရာက္း၀ယ္ျခင္းကို ျမဲေစခဲ႔ျပီး၎ တို႔လက္ေအာက္တြင္ ေနရထိုင္ရ၍

အက်ိဳးရိွပံုတို႔ျဖင္႔ တစတစ ျဖားေယာင္းလ်က္ရိွခဲ႔၏။ တိုမွ်မက သစ္ေရာင္း၀ယ္ေသာကုမၸဏီ၊ ဆန္စပါး ေရာင္း၀ယ္ေသာ

ကမၸဏီမ်ားက ရင္ႏွီးရန္ ေငြေၾကးအမ်ားအျပားထုတ္၍ ေပးျခင္းအားျဖင္႔ ေထာက္ပံ့ ကူညီမွူကိုျပဳျပင္ရာ

ျမန္မာတိုင္းရင္းသားအမ်ားပင္ ဓနရွင္သူေဌးၾကီးမ်ား ျဖစ္လာၾက၏။

ေငြႏွင္႔ေၾကးႏွင္႔ ျဖားေယာင္းျခင္းအျပင္ ၎တို႔ဘာသာကို သင္ၾကား တတ္ေျမာက္သူတို႔အား

အလြန္ျမင္႔ေသာအဆင္႔အတန္းျဖင္႔ အခြင္႔ အေရးေပးၾကရာ အဂၤလိပ္စာေပ စကားတတ္ေျမာက္သူ အလြန္နည္းပါး

ေသာေခာတ္က တဦးတေလတတ္ေျမာက္လာခဲ႔ေသာ္ထိုသူသာလွ်င္ ဘုရားထူးခဲ႔မင္းေယာကၤ်ားျဖစ္သြားရျပန္၏။

သို႔အတြက္ေၾကာင္႔ အဂၤလိပ္စကား အဂၤလိပ္စာေပကို ဘ၀ရွင္မင္းတံုးမင္းၾကီးလက္ထက္က နိုင္ငံျခားပညာေတာ္သင္ဟူ၍

မလႊတ္ရေသးမီပင္ ရခိုင္ျပည္၌အဂၤလိပ္စာတတ္ပညာရွင္မ်ားပထမဦးစြာ ေပၚေပါက္ခဲ႔ေလသည္။ အဂၤလိပ္ပညာကိုလည္း

တတ္နိုင္ေသာမိဘမ်ားက အႏိၵယျပည္ ကာလကတၱားသို႔ေရာက္ေအာင္ပင္ ပို႔၍သင္ၾကားၾကရာ အဂၤလိပ္ အစိုးရဌာနမ်ားတြင္

ရခိုင္လူမ်ိဳးပညာရိွမ်ားကို အထူးအခြင္႔အေရးေပ၍ ခန္႔ထားခဲ႔ေလသည္။ ဦးထြန္းၾကံ ဆိုသူ ယခုဗမာထဲမွ ပထမဆံုးအိုင္စီအက္စ္

ဦးေက်ာ္မင္း၏ ဖခင္သည္ ဗမာထဲမဆံုး ဘီအယ္ ၀တ္လံုအတတ္ကို ေအာင္ျမင္ခဲ႔သျဖင္႔ ရခိုင္ျပည္၌ အထူးေက်ာ္ၾကားခဲ႔သည္။

ရခိုင္ျပည္.ဗမာျပည္တို႔တြင္ ထိုကဲ့ေသာ အဂၤလိပ္ပညာတတ္မ်ားေရပန္းစားကာ ေခတ္ေရွ့ကသြားလွ်က္ေနေသာ ျမန္မာ

သကၠရာဇ္၁၂၄၁-ခုႏွစ္၊ သီေပါဘုရင္ မႏၱေလးေနျပည္ေတာ္၌စိုးစံလ်က္ရိွေနစဥ္အခါတြင္ဦးဥတၱမအားဖြားျမင္႔ခဲ႔ေလသည္။